Хуткага зніжэння ставак па крэдытах ўслед за зніжэннем стаўкі рэфінансавання чакаць не варта. Паміж дадзенымі паказчыкамі няма прамой узаемасувязі, карэляцыя праходзіць з дапамогай іншых інструментаў. Аб гэтым заявіў у сераду, 22 верасня, член праўлення Нацбанка Беларусі, начальнік галоўнага ўпраўлення банкаўскага нагляду Сяргей Дубкоў.
Па словах прадстаўніка НББ, прамой узаемасувязі паміж змяненнем стаўкі рэфінансавання і ставак па крэдытах на фінансавым рынку няма. «Карэляцыя адбываецца праз інструменты Нацыянальнага банка на адкрытым рынку. Мы гэта робім зыходзячы з бягучай сітуацыі: аб’ёму ліквіднасці, абменнага курсу, інфляцыі, аб’ёму нацыянальных золатавалютных рэзерваў, валютнай выручкі прадпрыемстваў», — растлумачыў Сяргей Дубкоў.
«Стаўка рэфінансавання — гэта індыкатыўны параметр. Нацыянальны банк свае аперацыі на адкрытым рынку, у тым ліку па рэфінансаванні, ажыццяўляе па розных стаўках. Гэтыя стаўкі публічныя. Нацбанк даводзіць іх да звестак банкаў і грамадскасці. Мы ацэньваем стан ліквіднасці рынку, кошт грошай на ўваходзе, кошт грошай на выхадзе. Гэта шматгранны працэс, а не просты разлік «стаўка рэфінансавання плюс 3», — падкрэсліў начальнік галоўнага ўпраўлення банкаўскага нагляду Нацбанка, перадае БелТА.
Прадстаўнік НББ таксама растлумачыў, што простае дырэктыўнае ўстанаўленне працэнтных ставак, як паказаў досвед, магчыма толькі пры растучым рынку. Пры стабільным або стагнуючым рынку гэта не самы эфектыўны інструмент.
Дубкоў: знізіць стаўкі па крэдытах банкам замінаюць дэпазіты
Акрамя таго, Сяргей Дубкоў нагадаў, што ў банкаў сфармавана пэўная пасіўная база, у тым ліку і за кошт дэпазітаў насельніцтва, якія прыцягваліся па больш высокіх стаўках. «У банкаў ёсць кошт уваходнага рэсурсу. Як прадпрыемстваў, так і знешніх контрагентаў. Таму банкі не могуць дазволіць сабе зніжаць стаўкі больш, чым кошт іх пасіўнай базы, бо банк аперуе не сваімі грашыма, а іх акцыянераў і ўкладчыкаў», — растлумачыў начальнік галоўнага ўпраўлення банкаўскага нагляду Нацбанка.
Такім чынам, банк, падаючы камусьці больш танны крэдыт ніжэй за кошт пасіваў, камусьці недаплочвае, гэта значыць стварае страты. Калі банк нясе страты, значыць, ён мае і наступствы. «А наступствы ад неплацежаздольнасці фінансавай установы нашмат мацнейшыя, чым проста высокія стаўкі па крэдытах», — лічыць Сяргей Дубкоў.
«Банкі — гэта рэнтабельныя прадпрыемствы. Сёння ў нас абмежаваная колькасць банкаў паказвае бягучую стратнасць, і гэта публічная інфармацыя. Але банкі абмежаваныя коштам грошай у эканоміцы. Нельга атрымаць крэдыт пад 5%, пры гэтым не размяшчаючы дэпазіт пад 3%. У нас жа ў грамадстве, на жаль, ёсць меркаванне, што крэдыт можна атрымаць пад 5%, а хтосьці іншы павінен несці дэпазіт пад 3%», — сказаў прадстаўнік НББ.
Сяргей Дубкоў нагадаў, што галоўны арыенцір Нацбанка ў пытаннях працэнтнай палітыкі — Асноўныя напрамкі грашова-крэдытнай палітыкі, якія прымаюцца штогод. Пры гэтым спецыяліст дадаў: «Стаўкі па крэдытах зніжаюцца. Рэальна зніжаюцца. Зніжаюцца і стаўкі па дэпазітах, таму што нельга знізіць стаўку па актывах, не знізіўшы стаўку па пасівах. Але гэта балюча для насельніцтва».
«Можна сказаць банкам: заўтра зніміце паўпрацэнты стаўкі па крэдытах, але гэта будзе мець кароткатэрміновы эфект. У сярэднетэрміновай перспектыве — гэта стагнацыя рынку, сыход адсюль замежных рэсурсаў, замежных акцыянераў. А замежныя акцыянеры — гэта каля 30% беларускага рынку з пункту гледжання статутнага фонду. Гэта 12-14% рэсурснай базы банкаў», — рэзюмаваў Сяргей Дубкоў.
Як раней паведамляў Тэлеграф, прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 20 верасня на сустрэчы з старшынём праўлення Нацыянальнага банка Пятром Пракаповічам заявіў, што НББ павінен адшукваць магчымасці зніжэння ставак па крэдытах для насельніцтва. Кіраўнік дзяржавы запатрабаваў ад Нацбанка і ў далейшым забяспечваць стабільную працу банкаўскага сектару, у тым ліку сітуацыю на валютным рынку, у курсавай палітыцы і ў крэдытаванні.
